Nere jatorrizko euskara bizkaiera da gipuzkoarra naizen arren. Aretxabaletan hala itzegiten da ,bizkaieraz, eta nik neuk ere nire sorterriko berba modua dut.
Eskolan ere hala aritzen ginen denok, gure herriko euskaran. Baina behin unibertsitatera pasata eta komunikazio ikasketetan barrena euskera batua hobesten zela esan ziguten. Nik batuan idazteko arazorik ez dut sekulan izan, eta idatziak lasai egiten nituen.
Esan gabe doa nire euskalkia ez dela euskalki guztiz itxia, bai bizkaiera da baina garbia. Hau da, hitz mozketak-eta ez dira ugariak. Ez dela Lekeitio edo Ondarruko baten euskalkia bezalakoa hobeto ulertze aldera.
Nik horrekin ulertua nuen euskalkia ez zela komunikabideetarako egokia. Hauek herri edo bailararakoak ez badira behintzat. Eta gogoeta horri mila bira eman dizkiot hainbat denboran, master honetan -multimedia komunikazioa masterrean- mezu ezberdina jaso dudan arte. Hau da, euskalkiak erabiltzeko aukera egokia dela beti ere euskera egokirantz bagoaz, noski.
Egia esan aukera honek pozten nau, zeren eta uste dut euskalkiak komunikabideetan, hala irrati telebistan gehiago sustatu behar direla. Ahozko testuetan batez ere. Zergatik? Bada beste espresatzeko gradu bat aurkitzen dugulako, pertsonalki, euskalkietan. Eta hauek ezean erdarara jotzen dugu.
Ez da berdina esaterako “lelo hori!” edo “leluoi!” esatea. Esateko moduak indar gehiago ematen diolako hitzari. Eta esaldi bera batuan esateko, askotan nahiago dut erderaz esan eta hor dator porrota. Porrota edo egokitasunaren galera.
Wazemank telebista programak horretan irabazten duela uste dut (beno zuela). Jakin badakit, ongi jakin ere, berriak emateko egokiena ez litzatekeela horregatik esan dut erabilera sustatu behar dela egokia den kasuetan. Eta dagokion neurrian.
Ez dut erreferente zehatzik euskal telebistan edo komunikabideetan, Alkain ez bada, izugarri gustoko dudanik. Baina hala ere azpimarratu nahi dut euskara pertsonala egiten dutenak gustoko dittudala. Hau da, bakoitzak bere estilo propioa izatea. Eta ez guztiok batuera, bardin bardin egiten dugunean. Badirudi beti pertsona bera ari dela hizketan horrela.
Gustatzen zait hizkuntzari dagokionean sinónimoak erabiltzea. Baina horretarako lexikoa ondo ezagutu behar da. Are gehiago maite dut euskalkietako hitzak sartzea sinónimo gisara.
Askotan entzun dut ,euskararen inguruan, esaten asmatu egin behar direla hitz berriak, lehengoak zahar gelditu direlako eta gazteeri haiek erabiltzea ezin zaielako eskatu. Ba nik uste dut, hitz asko asko eta asko daudela, asmatu barik eta tradiziotik hartuz erabat funtzionatzen dutenak. Wazemank adibide gisara.
Gaztea irratian asmatu egiten dituzte gehiago, baina pertsonalki ez dut gustoko. Erderakada gehiegi erabiltzen dutela iruditzen zait “moloia”, “fantasiosoa” eta horrrelakoak. Hala ere esan beharra dago gai komertzialak lantzen dituztela euskaraz eta sekulako arrakasta dutela. Hau da euskararen erabilera, gainera sustatu egiten dutela. Beraz ez dut arrazoirik honi kontra egiteko.
Hainbat telebista saioetan hizkuntzarekin jolas egiten dutenetan gustokoa izaten dut baita ere. Agian literarioagoa delako. Hitz bati bi esanahi ezberdin aterata bromak egitea eta abar. Eta horiek diskurtso edo testu formalean sartzea, hizkuntzaz disfrutatze aldera baita ere. Ez baita bakarrik gauzak matematikoki helarazteko. Hau ere, beti, ahalbidetzen duten programetan ez beste inon.
Hemendik aurrera ordea beti saiatuko naiz nire bizkaiera hau modu egokian sartzen, aberasgarria dela uste baitut, guztiz. Horretarako agian bizkaiera jasoa ere landu beharko nuke, aurkera gehiago izateko gero. Baina inoiz ezin da galdu bakoitzak bere herriko hitz xelebrerenbat erabiltzearena. Bat edo, eta asko erabili jendeak esanahia bereganatu arte. Eta gero hitz horrekin komunikatzailea identifikatu arte.
NORTASUNA komunikazioan gauza handia da, eta euskalkiak horretarako aukera besterik ez dira.
Nessun commento:
Posta un commento