domenica 30 gennaio 2011

Profesionalkeriak

Unescoko Dame Un Minuto de Agua premiazio ekitaldian izan nintzen ostiralean. Jende profesionala bai, baina gala ez zen batere profesionala izan. Entsegu falta somatu nuen, izen handia edukitzeak bermatzen ez duen bikaintasuna. Izendatu gabe gelditu ziren finalista batzuk, ordenagailuak izan zuen zotin batean.

Lagun bati hotsegin diot arrastian, hau idazten jarri aurretik. Zoriontzeko deitu ere eta esan dit Diplomatura ekitaldia lotsagarria izan zela Ostiralean , Euskalduna Jauregian. Familia, erropa berri edo are okerragoa dena ilusioz beteta diploma jasotzera joandako hiru lagun izendatu gabe gelditu zirelako. Eta azterketa guztiak egindakoak ziren beste guztien pare.

Greba egin genuen Ostegunean, izen handi batzuk hartutako erabakiei aurre egiteko. Eskubideak aldarrikatzeko. Herria lau izen handiren kontra. Miloiak erabaki bakarraren aurka.

De la Iglesiak dimititu egingo du.  Herriatarron babesetik ez duelako ezer Sinde legeak. Eraiki dugun birtualkeriatik ez behintzat, zentzua kentzen baitio.
Maite dut zinema zuzendaria bera, baina hala ere uste dut hartutako erabakia ez dela inteligenteena. Eta esan diot gainera, esan beharra nuelako, twitterretik.

Gogoeta hauekin konturatzen naiz, eta zoriontsu egiten nau gainera, herritarra izen handien pare jartzen dela. Herria bera, hitza, izen handia dela.
Profesionalkeria bereganatutakoan izen handia eman eta ttikia ez ikusteak duen gaitza. Entseguak egiteari uztea, bere tamainakotan bakarrik pentsatzea. Euskaraz ahaztutzea, bapatean , ez omen duelako balio mundu englishatuarentzako.

Baina izen handiak hor dira, maite dittugun konnotazioak derrigortuta bereganatzen dittuztelako. Solidarioak, ongizatezkoak, bikaintasunerazkoak ei dira. Profesionalkeria diplomatikoa da.

p.d. herriak dittuen profesionalen mailako profesionalak balitu profesionalkeriak 

Hikea

EITBren hizkuntza-ezagutza kudeatzeko aplikazioa da HIKEA.

Kontsultatu nahi duzun hitza bertan idatzi eta bilaketa hasten da. Izen geografikoak, artelanen izenak (itzuli baldin badira) , lagunarteko forma hobetsiak, esamoldeak, biologia arloko hizkuntza zientifikoagoa duten fitxak ere batzen dira hiztegi bilaketan.

Hala ere, argibideen bilaketa ere egin daiteke bertan. Hau da testu bikain bat nola antolatu, ahoskera egokia zein litzatekeen edota testuen arretaguneak zeintzuk izan behar diren argitzen dituen arloa da.

Guztiz interesgarria da era berean esapideen hiztegia , hala pastoralena.

Testu bat osatzean, ordea, alderdi garrantzitsuena bakoitzak bere estiloa markatzea da. Eta estilo pertsonal hori honako puntuetan laburbiltzen da:

  • jatorrizko euskara
  • eredugarrien jarraipena egitea
  • gustatzen zaizkizun moduak lantzea eta hortik erabakiak hartu metaforak, berba konkretuak, egiturak...eraikitzerakoan
p.d. pentsatzen jarri zuk ere izango duzu eta zure estiloa, nortasuna, eta testuak egokitasunetik eta kalitatetik edaten badu ere , behar du estilo bakarretik ere zerbait eduki

Hizkuntza kalitatea eitb

Asier Larrinagari adi entzun diot nola gestionatzen den hizkuntza kalitatea eitbn. Eitbn, hala, badago hizkuntza kalitate ardura duen saila eta hauen ardura da testuen kalitatea zaintzea. Telebistaren kasuan, gainera, arloka antolatzen dute eginkuzuna. Albistegiak / kirolak, barne produkzioa eta kanpo produkzioa dira arlo horiek.

Zuzeneko emankizunetan aldez aurretik hartu behar dira hizkuntzaren kalitaterako erabakiak, hala neurriak. Denbora badago, testuak aireratu aurretik zuzenduko dira (pelikulak, serieak...).

1987tik aurrera hasi ziren hizkuntzalariak eitbn lanean. Ordutik bi estilo liburu argitaratu dira. 1991. urtean Manu Arrasatek eta bigarrena 2007.urtean Asier Larrinagak berak.

Azken estilo liburu honen erabiltzaileek HIKEA aplikazioan aurkitu dezakete liburua modu samurrago batean erabiltzeko aukera. Bertan hiztegi orokorra, terminologia, gramatika, esaerak nahiz eta pastoralen hiztegia ere bildurik direlarik.
Aplikazio honek, bokazio entziklopedikoa du erabat. Momentuko dudak batzen dituelako eta pilatu, berriz beste behin agertuko badira ere.

p.d: eitb gorrentzat emititzen hasi da urtarrilean , azpi egitura ez da handia, baina hasi da

venerdì 28 gennaio 2011

Euskera egokia

Ondo definitu behar da euskara egokia zer den, iritzi pertsonal hutsa izan nahi ez badu behintzat.

Guk irizpide zientifikoak aplikatu ditugu definizioan eta egokia hauxe da: testuingurura egokitzen dena, hots testuinguru soziokulturalera eta  horrek euskarrian hartuko lukeen lekurako egokia dena, kotesturako.

Behin egokitasunaren atetik pasatu garenean, ikusi ditzagun bada euskera egokirako zein puntu diren garrantzitsuak multimedia diskurtsoari buruz ari garela.

  • Generoa: testua egokitasunera eramaten du, haren arauak badakizkigulako. Erreportaiak ere bere eredua jarraitzen du hala.Ohituta gauden eskema, errutina alegia.
  • Erregistroa: parametro ezberdinak daude hemen: testuinguruaren ezaugarri guztiak hala erregea: hartzailea 
(honetaz komunikatzaileak jakin beharko luke ahal duen guztia. Eta horren arabera kudeatuko da informazioa, zelan esan, nori, nola, zein euskarritan...)
  • Estiloa: genero eta erregistroak zabalik utzitako uneetan bereganatzen duguna. Hedabideetan estiloa audientziari begira diseinatzen da. Aukera pertsonala ere bada hein handi batean. 

giovedì 27 gennaio 2011

Marrerok dio

Erreportaiak aldaketak jasan dituela sarera moldatu denean, eta zera, kazetaritza generoetatik sarean pagots handiena aurkitu duena da. Hala, aldaketa gehien jaso dituena eta euskarrira gehien egokitu dena.

Sarean hipertestualitatea, multimediatasuna eta interaktibitatea aurkitu ditu beste barik erreportaiak. Hiru ezaugarri horiek espresioan laguntzen diote erreportaiari. 

Hipertestuak hartzaileak, jada erabiltzaileak, zentzua emango dio webguneari berak aukeratutako bideetatik abiatuta. Informazioaren unitateak alkarren segidan irakurtzen dira, baina ordena ezberdina izan daiteke. Hala informazioa mailakatua ematen da, baina hierarkizatu barik, bata bestearen osagarri delarik ordea. 

Hipertestuak bestalde informazioari, kasuko erreportaiari sakontasuna eman, mezua handitu, zabaldu, konparatzea ahalbidetzen du. Ez ikuspuntu heterogeneoa ematearen aldetik bakarrik, baizik eta begirada bideratuaz baita ere. 

Erreportaiak interpretaziorako perspektiba oso osorik bereganatzen du sarean, hala, azalpenerako genero egokiena izatera helduaz. 

p.d. hala ere erreportaiak ekarri dio sareari beste aportaziorik, sareagatik  ez balitz erreportaiak ere edukiko ez lituzkeenak agian; hunkitzeko ahalmena - multimedia, eta hipertestu barik helarazi ezin zen atzekaldea, interaktibitatea bultzatzen duena alegia-

Portadak

Karatulen lehiaketa batera baino gehiagotara aurkeztu izan dut nire burua. Afizioa izan da hainbat urtetan zehar, gustoko denborapasa, erlajaziorako bide. Afizioa, esan bezala, gauzak egiteko arrazoi.

Gogoan dut behin hala Espainiako Estatuko hirugarren saria lortu genuela ONCEko lehiaketa batean, itsua zen gitarrajole baten cd-rako portada izango zena -ez dut izenik gogoratzen, zazpi bat urte nituen-.

Orduan Xabier Leteren kitarraren sabela , ortzadarraren koloreak eta solfeoko klaseetan lantzen ari ginen kantuaren notak marraztu genituen. Nirekin batera beste bi artistek, Anek eta Amaiak.

Noski, hori Espainiako Estatuan beste era batera irakurria izan zen, han guitarra zela ulertu zuten, eta ortzadarra beharrean plastidekor kaxako baldintzak ikusi zituzten, hala indarra galtzen zuen hirugarren sariaren lekua hartu ahala. Kitarraren estomagoa etzuten ezagutu. Lastima.

Honekin esan nahi dut irudiak eta istorioen loturak guztiz pertsonalak direla. Aldi berean guztiz esanguratsuak. Eta nik askotan liburu bat ez dudala hartzen portadagatik.Lastima.  Eta aldi berean nire lehiaketetarako lanak ez direla aukeratuak izan emandako edo ostantzean ulertutako esanguragatik. Lastima.

p.d. pentsatzen jarri naiz behin baino gehiagotan zein harreman dagoen begiratzen duenaren eta hitz egiten duenaren artean? entzuten duenaren eta marrazten duenaren artean? Gogoko dut gogoeta hau

Berezia da sarean

Hipertestua, informazioa unitate komunikatibo askotan banatzea, hartzailea erabiltzaile gisa ulertzea eta sormena aurkitu ditu erreportajeak sarean.

Hipertestuak informazioa jateko ohituak geunden ordena aldatu du. Postretik hasi zaitezke orain, eta gura baduzu kafea lehengo plateraz hartu, amaieran. Horrek, gainera, lehen mailako informazioa sinpleagoa izatea albidetzen du, diskurtsoari dagokioenean. Gero, hipertestuak sakonduko baitu informazioa. 

Sarean unitate komunikatibo ugaritan banatzen da erreportaia. Bata bestearekin lotuta daudelarik, hala, informazio zati txikiek osatuko dute erreportaia, bata bestearen osagarri izanaz, nola ez. 

Zein unitate diskurtsibo den bestea baino garrantzitsuagoa? kazetariak helarazi dezake, baina erabakia hartzaileak du. Puntu honetara helduta, azpimarratu gura nuke, hor, sekulako garrantzia duela diskurtsoaren testuratzeak. 

Diskurtso horrek, hain zuzen, erreportaiaren linea eta haren informazio zuzena emanaz esan behar diolako aldi berean hartzaileari informazioa hainbat unitate didaktikok osatzen dutela, irrika piztu behar dio gainera hauek kontsumitu ditzan eta unitate batetik besterako saltoez (hipertestuen erabilera) informazioa osatzen eta sakontzen doaneko sentsazioa eman beharko lioke hartzaileari.

Esan gabe doa formatu bakoitzak bere ahozko diskurtsoa behar duela, irrati saio baten gehiago azaldu beharko da ikusentzunezko baten baino eta abar.

p.d. ezta erronka makala gastronomiaz baldin bagabiltz helburu horiek aldi berean betetzea, baina hori lortu behar du erreportailariak, osagaien bila jarrai dezan hartzaileak

mercoledì 26 gennaio 2011

Argazkilaritzaz arduratuta MSF

Argazkilarien izen abizenak, hauen biografia eta beraien curriculum vitaea. Barrua ikutzen diguten irudiak. Ikututako koloreak. Larritutako larrialdia. Artea zitekeen, bai, baina ez da. Ez dela diote behintzat. Medicos Sin Fronterasek egindako desnutrizioaren kontrako kanpaina da, beste barik.

Beherago azaltzen dute kontaktua, beraiek non aurkitu ditzakezun, zein herrialdeetan laguntzen duten eta irudiak.

Irudiak berriz ere, orain beste autore batenak. Eta irudi horiek New York, Toronto edota Milanen zein egunetan erakutsiko diren zehaztapena.

Pentsatu dut nik ere, hasieran, argazkiak hangoa erakusteko egiten dutela eta hala balitz zabalduko lituzkete lau haizetara... baina bosgarren klikean aurkitu dut ONGaren pribatutasun politika. Arranopolak!

Zerbait etorri zait bapatean burura. Ezaguna, ONG hau baino hurbilekoagoa dudan ziberkeriarenbat eta hor non konturatu naizen azken kafe tragoskadan lagun baten webgunearen egitura. Lolartestudio da bera.

Begoña Castañon argazkilariaren argazkiguneak badu zentzurik, eta argazkilaritzagatiko ardura handia. Komertziala izateko jaioa delako. Aurkitzen dittu egokienak eta hauek testuinguru ezberdinetan kapturatu, eta bizi da halaxe Leioatar argazkilari gaztea.

Tematika izan da ONGaren eta LOLARTESTUDIO argazki gunearen arteko diferentzia. batak desnutrizioa ateratzen du besteak erretratuak, kreatibitatea, moda eta paisaiak. Begoñaren orrialdeko pribatutasunak badu zentzurik bere lanak artelan zantzua badute.

Bai eta esan didate emaitzak lortu dituela Medicos Sin Fronterasek. Sekulako jende pila dutela dirulaguntzak ematen. Eta jendeari eragin diotela barren barrenean.

Bai, niri ere eragin didate. Barrurago eragin gainera. Emaitzak lortu izanak ez du inportik. Dirua emateak baino gehiago inporta du kasu honetan zertan zabiltzan jakiteak. Desnutrizioaz nik ere amaitu nahiko nuke. Baina gauza ez da sekulako ingresuak lortu eta korbata jantzita solidarioak garela esatea. Gauza ez da hirugarren munduan laguntzen duzula esanda lehengo munduan leaderra izatea.

p.d gai berdina landu eta arrazoi berdintsuak azaldu nituen aurreko MSF artikuluan, gauza da diskurtsoaren testuratze, egituratze eta testuinguruaren ardurak hartu dittudala oraingoan. Egokiagoa iruditzen zait diskurtso hau

Sautrela kualitatiboa da

Hasier Etxeberriaren ahotik entzun dut. Telebistan literatura programa batek salbaziorako zein kit behar duen.

Izan buruan denok Sautrela saioa, badakit eta entzutez bada ere, edota izen soilaz bada ere ezaguna duzuela. Imaginatu orain honen publikoa txikia dela literaturari buruz aritzen delako, murriztu orain publiko hori lau bakartietara, euskal literaturaz ari baita.

Ez ahaztu ,ordea, telebistako programa bati buruz ari garela! Hau da edo audientzia duzu edo zoaz kalera, hortxe lema.

Baina zenbat balio duten ikerketa eta inkesta kualitatiboek , kuantifikazioaren gainetik. Sautrelaren audientzia lurraren altueraren parekoa baldin bada, nola aurkitu du kaxa elektrikorako lekua? Bada ikerketa kualitatiboetan jendeak aipatu egiten duelako, jendeak ezagutzen duelako Sautrela eta jendeak badakielako ikusi beharreko programa dela. Nahiz eta gero inork ez duen ikusten.

Sautrela ez da audientziak harrapatzeko sortua izan. Eta gero konturatzen zara audientzien menpe lana ez egiteak telebista kate batean zenbat balio duen. Izen ona ematen dio gainera eitbri, nola kenduko zuten? Gainera Eroski, bere izen onaren alde bera ere, honen babesletzan sartu zen.

Ez da logikoa. Literatura da. Sautrela hori eta literaturagatiko maitasuna da, literatura ulertzekoa eta ez mundua,  ez audientzietaz aritzeko. Gogoa da Sautrela, Sautrela berezia da eta kualitatiboa aukeran.

p.d. Hasier Etxeberriaren esaldietatik hau azpimarratu nahiko nuke "afizioa gauzak egiteko erabili"

martedì 25 gennaio 2011

Ahozkotasuna multimedia diskurtsora

Testuinguratze eragiketak, egituratze eragiketak eta testuratze eragiketak hartu behar ditugu kontuan multimedia diskurtsoa eraikitzeko prozeduran.

Lehena aipatutako eragiketa, testuinguru sozio kulturalean eta internetaren testuinguru bereizgarriari erreparatzea da. testuingurua ez da begiekin ikus daitekeen zerbait, zentzumenekin hautematen dena baizik. Eta berau, komunikazio ekintza konkretu horretan parte hartzen duten guztiek osatzen dute: hartzaile zein helarazten duenak.

Esan nahi dut, testuinguruarekiko eskema orokorren erabilera ez nukeela bultzatuko, testuinguruek dinamikoak behar dutelako izan. Eta bestetik, unean unekora moldatu behar delako ahozko diskurtsoa, inprobisaziotik beti izan behar duela zerbait alegia.

Egituratze eragiketak hipertestuaren egiturari dagozkio. Hau da interneteko sare handi horretan barrena, non, zeren azpian, zeren gainean eta zeren tartean egongo da eraikitzera goazen diskurtsoa? esan direnak ez errepikatzeko, eta inguruak mugatu egiten duelako da bereziki garrantzitsua.

Testuingurua eta azkena aipatutako kotestuaren egoerak eta horretarako moldaketak gainditu ditugunean testuratuko dugu gure diskurtsoa. Multimedia erreportaiari egin nahi diogun ahozko testua alegia. Atal honetan hartuko diren erabakiak linguistikoak dira erabat. Hitz bat baztertuko dugu beste bat aukeratzeko, eta hitzak batuko ditugu ulermena errazteko. Doinua egokitu, eta dinamikotasunean barneratuz diskurtsoa eraiki arte.

lunedì 24 gennaio 2011

Erreportaje multimedia

Lekua aurkitu du erreportai multimediak sarean. Lekua diodanean, herriko plazaz ari naiz, hura bezain leku aproposa aurkitu baitu bere heziketarako. Lehen hezkuntzan genbiltzan haur guztiok egin genuen parera.

Erreportai multimedia bat osatzera goazenean, euskarria hartu behar dugu kontuan. Zein komunikabide motatan agertuko den, zein izango den erreportaiko gaia eta zein eman nahi diogun ikuspuntua. Hortik, genero bat zehaztuko da.
Testuingurua, hizkuntza, multimedia baliabideak, eta hartzaileak aukeratuko dira ondoren. Azkenik, material definitiboa hautatu, extrak geitu (duguna ikusi eta egokitasunera begira), eta hortxe dator testuratzea.

Testuratzeak zerbait berezia eta egokia behar du izan. Bakarra, originala, informazio pribilegiatua baina era berean ulerterraza eta hartzailea testuingurua eta kotestuarekiko egokia. Nola ez, multimediatasunetik baldin bagoaz interaktibitatea sustatuko duena. Horretarako hipertestuetaz baliatuta.

Beste modu batean, eta hau irakurriko duten lagunen mesedetara, esan gura izan dut erreportai baten testuak, ezaugarri linguistiko diskurtsiboei dagokienez egokia behar duela izan: erreportaiaren generoarekiko paraleloa, denbora pasa izanak ilogika kutsua emango ez diona, hizkera hartzailearentzat egindakoa (soilik harentzat), testuingurua ulertaraztera ematen duena eta aldi berean interneteko testuinguruari koherentzia eta zentzua ematen diona.

p.d. extrak aipatu dudanean musika, soinuak... esan nahi nituen.

domenica 23 gennaio 2011

in to

mdbt sormenkeriak in to aurkezten du ; barrua kanpoan aurkitzen du, barnean oraindik ere



venerdì 21 gennaio 2011

Medicos Sin Fronteras

Medicos Sin Froterasek desnutrizioaren kontra egina duen web orrialdea erakutsi nahi dizuet.

Irudiek , baina, berebiziko garrantiza dute. Argazkilari esanguratsuek eginikoak direlako. Eta hori helaraztko argazkilarien kurrikulumak ere jarri dituzte web orrialdean bertan. Webgunearen tematika hasieran aipatu badizuet ere (desnutrizioa) bertan duzue aukera klik egine ta horren inguruko informzioa jasotzeko. Edota ni bezala argazkiekin despistatu bazarete, bada zeri buruz hizketan ari ginen oroitzeko.

Kontaktua gero, nola ez, non dauden jakiteko. Eta irudien pribatutasun politika behean.

MSFeko webgune honek hozkia eragindit, eta burura ekarri beste webgune bat, argazkilaria den lagunarena hain zuzen: lolartestudio. Bi birtualkeri hauek eskema berdinak dituzte: tematika, irudiak, argazkilarien kurrikulumak, kontaktua eta pribatutasun politika.

p.d: lolartestudio komertziala izan nahi duen argazkilari baten web orrialdea da. MSFen orrialdea desnutrizioaren kontrakoa

p.d: kontuz kreatibitate faltarekin, kontuz nortasun zapalketarekin, kontuz bestelako komunikazioarekin

p.d: MSFen emaitzak itzel onak izan dira kanpaina honekin

giovedì 20 gennaio 2011

Jovaisa Herrán

Gazte baten bizitza isladatu nahian, zerbait berezia egin nahi genuen. Ikusten ez den hori, hain arrunta ez den alde hori erakutsi. Eta hasi ginen pentsatzen zer egin genezakeen... Hala, eta gazteen bizimodu ezberdinez liluratuta seminarista gaztea hartu genuen abiapuntua.

Bilboko seminarioan batu ginen Jovaisa Herránekin. Ez ustekoz harrapatu bagenuen ere, eta kamara aurrekoak egiten ohitua ez badago ere maisutasunez bistaratu zigun bere bizitzeko modua. Eta zerrendaratu, denak lerroan, bere printzipio eta ideiak.

Gustokoa izan da ezberdintasunei erreparatzea, eta plazerra, gauzak argi entzutea.

Mila esker , beste behin ere Jovaisa


martedì 18 gennaio 2011

En Bouteille

En Bouteille
Directed by Katalin Antxia & Mikel Yerobi, 2011
...una obra producida para el concurso de cortometrajes Dame Un Minuto de Agua, Unesco



  • Botilaratzeko ekintza orok etorkizun komertziala duela erakutsi nahi dugu. Ondo itxitako botiletan oxigeno gabeziak dakarren hilzoria da En Bouteille laburmetraila.



  • Queremos demostrar que toda acción de embotellar tiene una finalidad comercial. El cortometraje En Bouteille es un sentimiento de agonía extrema producida por la falta de oxigeno en estas botellas tan bien cerradas.



  • Nous souhaitons démontrer que toute action de mettre un liquide en bouteille a une finalité commerciale. Le court-métrage En Bouteille traduit la sensation d'agonie produite par le manque d'oxygène dans ces bouteilles bien fermées


En Bouteille from mikel Yerobi on Vimeo.