gu

MDBT promoa

Konturatzeko

Hizkuntza bat hiltzeak ez du esan nahi hiztunak ez direla gehiago inoiz mintzatuko, are gehiago ez du esan nahi isilik geratuko direnik betirako.
Hizkuntza bat hiltzen denetan , beste batek ordezkatu duelako izaten da. Eta berehala imaginatzen dittut munduan leku batekoak zabalkundea ospatzen, eremua galdu duten hizkuntzen herrian ekoiztutako sagardoaz edota marmitakoaz.

Bederatzi faktore hartzen ditu kontuan Unescok hizkuntza baten osasuna neurtzerako orduan: trasmisioa, hiztun kopurua, portzentajea, ikasmaterialak, teknologia berriak, hizkuntza politika, erabilera, hiztunen jarrera eta dokumentazioa.

Hizkuntza minoritario batek , ordea, faktore horiek guztiak bere neurrian ditu. Ez hobeak, ez okerragoak. Aberatsagoak bai,askorentzat. Baina produkzioaren araberako hala bizi den eremuagatiko proportzionalak.

Guztira, arriskuan diren munduko hizkuntzak 2.473 dira.

Berria irakurri dudanean poztu egin naiz, hainbeste hizkuntza galzorian badaude orain, noizpait mintzatzeko erabili direlako dira. Kopuruak barruan jo nau. Ez da motza zenbakia.
Bestetik, hori amorrua , hainbeste galzorian daudela jakiteak. Eztakit ingelesezko partikularretara apuntatzearen modak horretan eraginik duen edo horrek gureari bakarrik eragin dion. Eztakit.

Baina ez dut zenbakiekin geratu nahi, hilak zenbatzeko hoitura dugu eta inguruan. Kontatzen badakigula erakusteko edo. Direla indarkeriak jo dittuenak, direla erailketak direla subjetuak edo objetuak zenbaki guztietan dute lekua. Zenbakien tamainua kontuan hartu barik. Saku patatetan lez, guztiarentzat lekua balute bezala.

Euskaragaitk, nire apustua produkzio ezberdinean dago. Eta produzitzen den hori ezberdina izatean. Euskarak behar dituela uste dut eta horretara begira jarri nahi dut buruan ditudan proiektuetan. Hor nire hautua.

p.d. Gurago nuke ordea gastatzen den hizkuntza bat sortzen jakitea. Galtzen garenean guztiok konturatzeko, ez guztiok sufritzeagatik. Konturatzeagatik. Orduan ere ikasiko baitugu beste edozerekin gozatzen.

Handikhona_apotza

Web orrietarako idazketa hala idazkera

Ezkerrean eta goian fisikoki testua. Ezkerrean baita ere esaldietako funtsa esaldien barruan. Testu laburrak, hala esaldiak. Objetiboki eraikitako idazketa eta argia.

Guillermo Francoren izenean idatzitako Cómo escribir para la web liburutik atera ditut klabeak. Behar nituelako, eta interesgarri zaizkizulako, ziur naiz, zuri ere.

Ez da berdina fisikoki bere masa baduen testu bat eraikitzea edo weberako idaztea. Webak bere bereizgarriak baldin baditu (hipertestuak, loturak, azkartasuna, intraktibitatea, multimediatasuna...) bertako testuak bereizgarritasun hauek barneratu behar ditu.

Weberako idazten dugunean ez dira gauzak errepikatu behar. Errepikatu ordez, eman lotura bat, gura duzun horretara; orrialdean bertara edo beste batera ere izan daiteke.
Kazetaritza tradizionalean, sarrerak izenburuko informazioa hartzen bazuen, eta garapenak izenburu eta sarrerako informazioa ere errepikatu egiten bazuen, hau ez da webean gertatzen. Edo honek, behintzat, ez du weberako balio.

Labur idazteak eta argi idazteak ez dute esan nahi informazioa osorik ematen ez denik. Esan ez bezala, interneten testu luze asko irakurtzen dira baina hauek geruzatan aurkezten dira testu bloke oso batean beharrean (euskarri fisikoetan gertatuko litzatekeen bezala).

Informazioa antolatzeak berebiziko garrantzia du. Horretarako oso erabilgarriak dira azpi-izenburuak edota beltzez tindatutako hitzak. Zergatik? Bada sarean gabiltzanean begiekin ezker eskuin eta gora eta behera informazioa errepasatu egiten dugulako gain-gainetik , jada mentalizatuak gaudelako , zerbait interesgarria baldin bada horrek argi laranja piztua edukiko duela.

Beraz, eman informazio interesgarriena hasieratik. Puntuka eta ongi egituratua gaia traketsa baldin bada. Geruzatzeko aukera hau bikaina da horretarako, gauza astunak arintzeko alegia.

Ez ahaztu ordea zein den zure testuaren helburua, zeren eta eleberri bat idatzi gura baduzu, eta informazio garrantzitsu guztia hasieran eman.......agur!

p.d. Sareko hedabideek zer ikasi badutela uste dut. Errepikapenak asko ematen dira oraindik ere. Batzutan pentsatzen dut lotura beste orrialdeetara ez eramateagatik dela. Beraiek jaso ditzaten bisita gehien. Izan ere bisita kopuruak garrantzia handia du birtualkeria kontuetan

Antzerkigintza euskaraz

Antzerkilaritzaz, antzerkigintzaz, eta bi horiek euskaraz egiteari buruz askotan hitzegin izan dut Iratirekin. Lepoa puzten zaigu eta egin behar duguka hasten gara berehala, beti.

Azken aldian irakurri ditut bai antzerkigintzari buruzko zeinbait, testu. Antzerkigintza gorenean ez baldin badago, euskarazkoa gutxiago.

Bertsioak egiten direnetan jendeak gurago izanen du erdaraz baldin badira, eta ni ere jendea naiz ez pentsa. Hala ere zergatik joaten ez naizen arrazoiak zerrendaratuta, denbora gabezia da nagusitzen dena. Hala ere ez dit erru sentipenik kentzen euskal antzerkigintzak lortu ezin duen arrakastarantz.

Berrian irakurri nuen azken artikuluak bultzatu nau gogoeta hau egitera. Datuak ez ditut zehatz gogoratzen biana sinetsi abiadura hortan bese bi urte eta euskal antzerkigintza historiara pasako litzakela.

Publiko falta ez omen da arazorik larriena halere. Egindako lanak, handiak bederen, ezin saltzea edo merkatuan lehentasunik eduki eza da mingarriena. Konpainia handien plazaratzeak eta ttikienen saiakera itsuak.

Ez nator ezer konpontzera, antzerkigintza euskaraz baloratzera baizik. Narrutik